Myfyriwch a thrafodwch ystyr a pharamedrau e-ddiogelwch

"e-safety is a term which means not only the internet but other ways in which young people communicate using electronic media, e.g. mobile phones. It means ensuring that children and young people are protected from harm and supported to achieve the maximum benefit from new and developing technologies without risk to themselves or others"

Beth yw e-diogelwch ar lein?

Gall e-diogelwch cael ei alw’n ‘diogelwchar y rhyngrwyd’, ‘diogelwch ar-lein’ neu ‘we diogelwch’. Diffinnir e-diogelwch yn aml fel y defnydd diogel a chyfrifol o dechnoleg. Mae hyn yn cynnwys y defnydd o’r rhyngrwyd a dulliau erail o gyfathrebu gan defnyddio cyfryngau electronig hefyd e.e. negeseuon testun. Yn ymarferol, mae e-diogelwch am ymddygiad yn gymaint a diogelwch electronig.

Yn ôl y blog gan ‘Safeguarding Essentials’ dosberthir e-diogelwch yn dri maes mewn cyd-testun:   

      

• Cynnwys: bod yn agored i deunydd anghyfreithlon, amhriodol neu niweidiol
• Cyswllt: yn dioddef niwediol rhyngweithio ar-lein gyda defnyddwyr eraill
• Ymddygiad: ymddygiad personol ar-lein yn cynyddu’r tebygolrwydd o, neu’n achosi niwed
• Mae e-ddiogelwch yn cael ei disgrifio fel gallu’r ysgol i:
• Diogelu ac addysgu disgyblion a staff yn eu defnydd o dechnoleg
• Cael y mecanweithiau priodol ar gyfer ymyrryd a chefnogi unrhyw digwyddiad lle y bo’n briodol

Bwlio ar-lein

Gall bwlio seibr bod yn unrhyw fath o fwlio sy’n digwydd ar-lein neu drwy ffona symudol neu thabledi. Mae nifer o pethau ar-lein yn hwyl ac yn profiad cadarnhaol ond gall bwlio digwydd ar Facebook, Snapchat, Instagram ayyb. Mae seibrfwlio yn rhemp ar y rhyngrwyd a bydd rhan fwyaf o bobl ifanc yn brofi neu yn ei weld ar ryw adeg.

Mae nifer o ffurf i bwlio rhywun ar-lein ac ar gyfer rhai pobl gall gwnued mewn mwy nag un ffordd. Rhai o’r mathau o seiberfwlio yw:

•         Aflonyddu
•         Bardduo
•         Ffugio
•         Gwibdaith a dichellwaith
•         Stelcio seibr
•         Allgáu

e-diogelwch yn yr ysgol

Mae datblygiadau mawr wedi digwydd mewn blynyddoedd diweddar ynglŷn â diogelu ac gwasanaethau i blant, ac yn dilyn hynny mae diogelu plant wedi symud i fyny’r agenda gwleidyddol. Rhan bwyisg o’r ffocws ar diogelu o gwmpas plant a phobl ifanc yw defnyddio technoleg ddigidol a’u e-ddiogelwch.

Comisiynwyd dau adroddiad annibynnol gan y Llywodraeth i edrych ar blant a’r dechnoleg newydd a’r risgiau y maent yn eu hwynebu ar-lein (Byron,2008,2010). Adroddodd y cyntaf: “...there are concerns over potentially inappropriate material, which range from content (e.g. violence) through to contact and conduct of children in the digital world” (Byron, 2008 p2)

Roedd yr adroddiad cychwynnol yn nodi strategaeth genedlaethol ar gyfer y Llywodraeth, diwydiant a theuluoedd i weithio gyda’i gilydd i helpu i gadw plant yn ddiogel ar-lein ac hefyd wedi gewneud nifer o argymhellion gan gynnwys:

•        Ffocws ar e-ddiogelwch mewn ysgolion drwy adnabod e-ddiogelwch fel blaenoriaeth genedlaethol ar gyfer datblygiad proffesiynol parhaus
•         Symud tuag at dal ysgolion i gyfrif o ran eu harferion e-ddiogelwch ac ystyired asesiad o berfformaid e-ddiogelwch yn adroddiadau arolygu ysgolion
•      Sicrhau bod athrawon newydd yn gwybod am e-ddiogelwch
•         Adolygiad rheolaidd o polisiau derbyniol , defnyddiol mewn ysgolion a cytuno â myfyrwyr a rhieni ac yn defnyddio system hidlo achrededig

E-ddiogelwch yn y cwricwlwm cenedlaethol

Yn ôl y Llywodraeth (Department of Education, 2014) mae’n rhaid i bob ysgol a ariennir gan y wladwriaeth gynnig cwricwlwm cytbwys sy’n seiliedig yn fras ac sy’n:

•         Hyrwyddo datblygiad ysbrydol, moesol, diwylliannol, meddyliol a chorfforol i’r disgyblion yn yr ysgol a’r gymdeithas
•        Paratoi disgyblion yn yr ysgol ar gyfer cyfleoedd, cyfrioldebau a phrofiadau bywyd yn diweddarach
•     Dylai pob ysgol gwneud darpariaeth ar gyfer personol, cymdeithasol, iechyd ac economaidd addysg, gan dynnu ar arfer da. Mae ysgolion hefyd yn rhad ac am ddim i gynnwys pynciau o’u dewis neu bynciau eraill wrth gynllunio a dylunio eu rhaglen eu hunain o addysg.

Rhestr Cyfeirio

Safeguarding Essentials (2015) What is E-safety? Available at:

https://www.e-safetysupport.com/stories/166/what-is-e-safety#

[Accessed: 13 April 2018]

Byron, T (2008) Safer Children in a Digital World: the report of the Byron Review. Nottingham: DCSF publications.

The National Curriculum in England (2014) Available at:

https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/381344/Master_final_national_curriculum_28_Nov.pdf

[Accessed: 13 April 2018]